GAYRİMENKUL SEKTÖRÜNDE TEKNOLOJİNİN KULLANIMI VE ÇEVRESEL SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK”
9 Aralık 2021 – Zoom ve Youtube Canlı
MANAGEMENT PLUS Danışmanlık Eğitim tarafından her yıl organize edilen ve bu yıl 9. su düzenlenen “Gayrimenkulde Liderler Zirvesi” 9 Aralık 2021’ de 950 kişinin katılımıyla zoom dan ve youtube dan canlı yayınla izlendi.
Zirvenin ana sponsoru EMLAK KONUT GYO nun olduğu zirvenin, platin sponsorları TAHİNCİOĞLU, AĞAOĞLU, RENOVA GAYRİMENKUL, HELMANN YAPI, NEVİTA’ nın yaptığı zirvenin, altın sponsorları ise; HALKGYO, GAYRİMENKUL HUKUKU ENSTİTÜSÜ, MULKİYET.COM MGC LEGAL HUKUK BÜROSU, TURNER, PROTEK YAPI ve TÜRKİYE DEĞERLEME UZMANLARI BİRLİĞİ oldular. Sektörel STK lar KENTSEV, İNDER, ÇEDBİK ve PROPTECH ACADEMY tarafından desteklenen zirvede, sektörel bilgi sponsoru REIDIN oldu. Sektörel iletişim sponsorları ise; BARETDERGİSİ.COM, EMLAKDREAM.COM, KADINCAEMLAK.COM, YENİ EMLAK, TÜRK EMLAK HABER AJANSI, EMLAK PROJECT ve EMLAKNEWS oldular.
İnşaat ve Gayrimenkul ve sektöründen önemli konuşmacıların katıldığı zirveye, her yıl olduğu gibi yoğun bir katılım oldu. Ana teması “Gayrimenkul Sektöründe Teknolojinin Kullanımı ve Çevresel Sürdürebilirlik” olan zirve, 1 açılış oturumu, 3 ana oturumdan oluştu.
Açılış Oturumu : “Gayrimenkul Sektörünün Güncel Sorunları ve STK’ ların Çözüm Önerileri” adlı açılış oturumu İstinye Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. Levent SÜMER’ in oturum başkanlığında, KENTSEV Yönetim Kurulu Başkanı Haluk SUR, İNDER Başkanı Nazmi DURBAKAYIM, TDUB Yönetim Kurulu Başkanı Yaşar BAHÇECİ, GİGDER Yönetim Kurulu Başkanı Faruk AKBAL ve ÇEDBİK Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Sami KILIÇ katılımı ile gerçekleşti. Açılış oturumunda öne çıkan sonuçlar aşağıda derlenmiştir:
- 1. Ana Oturum: “Gayrimenkul Sektöründe Çevresel Sürdürebilirlik ve Projelere Yansımasının Önemi” adlı 1. i oturumu, KREA Gayrimenkul Yönetim Kurulu Başkanı Hakan KODAL ın oturum başkanlığında, EGE Yapı Yönetim Kurulu Başkanı İnanç KABADAYI, AĞAOĞLU CEO su Burak KUTLUĞ ve HELMANN Yapı Yönetim Kurulu Başkanı Selman ÖZGÜN’ ün katılımıyla gerçekleşti. 1. oturumda öne çıkan sonuçlar aşağıda derlenmiştir:
2. Ana Oturum:“Gayrimenkul Sektöründe Teknolojinin Kullanımı ve Projelere Yansımasının Önemi” adlı 2. ci oturum, REIDIN Kurucu Ortağı ve Yönetim Kurulu Üyesi Ahmet KAYHAN’ ın başkanlığında, MULKİYET.COM Kurucu Ortağı Dr. Nihat KANDALOĞLU, TURNER Operasyon Müdürü Mehmet GENÇ ve PROPTECH Academy Kurucusu Deniz KARAHAN’ ın katılımıyla gerçekleşti. 2. oturumda öne çıkan sonuçlar aşağıda derlenmiştir:
3. Ana Oturum:“Gayrimenkul Sektöründe Yabancılara Satış İşlemleri, Hukuksal Sorunlar ve Çözümleri” adlı 3. cü oturum, İstanbul Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ali HEPŞEN başkanlığında, RENOVA Gayrimenkul Yönetim Kurulu Başkanı Uğur ÜNAL, Gayrimenkul Hukuku Enstitüsü Yönetim Kurulu Başkanı Av. Ali YÜKSEL ve MGC Legal Hukuk Bürosu Yönetici Ortağı Av. Mustafa GÜNEŞ’ in katılımıyla gerçekleşti. 3. oturumda öne çıkan sonuçlar aşağıda derlenmiştir:
Zirvede Konuşmacılar Tarafından Yapılan Aktarımlar Şu Şekilde Gerçekleşti :
- Gayrimenkul sektörü için arz talep dengesizliği çok önemli bir sorun teşkil etmekte
- Kurların ve enflasyonun artması inşaat maliyetlerini de arttırdığı için konuta ulaşımı zorlaştırmakta
- Özelikle pandemi ile de birlikte ofislere ve avm lere gidişlerde düşüşler olduğu görülmekte
- Belirsizlik ortamının sektörü çok olumsuz etkilediği görülmekte
- İpotekli satışlarla konut kredi faiz oranları arasında bir ilişki var
- Geçen yıl takipteki kredi oranları bin de 1 in altında bu da çok önemli
- Faiz oranlarının arttığı dönemlerde konut fiyatlarının da arttığı görülmekte
- Konut sektörünün finansmanını kamu bankalarının karşıladığı görülmekte
- Konut finansman modelinin geliştirilmesi sürdürülebilirlik açısından çok önemli
- Konutlardaki fiyat artışlarının belirtisi 3 yıl önce başladı ama fiyat artışları konutlara yansıtılmadı
- Hasılat paylaşımı ile sıçrama yaptı ve insanlar konuta sahip olabildi
- Arsa rakamlarının makul olması gerekiyor ki konutların fiyatları düşebilsin
- Arsalar ucuza temin edebilirse konut sektöründe sürdürebilirlik sağlanabilir
- Ana malzemelerde ülkemizin kaynaklarının verimli kullanılması gerekmekte ve burdaki fiyat artışları konut fiyatlarını etkilemekte
- Herkes konut satışlarından para kazanırken müteahhitlerin de para kazanabilmesi sürdürebilirliği sağlar
- SPV modeline yani riskin ve gelirin birlikte paylaşıldığı modele geçmek gerekiyor
- Anadolu’ ya tersine göç başlatılması çok önemli, yığılma değilde yayılmaya ihtiyaç var
- Gayrimenkul değerleme sektörünün kendisini daha çok anlatmaya ihtiyacı var
- Gayrimenkul değerleme sektörünün %83,4 oranında bankalarla işlem yapıyor
- Değerleme uzmanlarının doğru tespitlerle çalışması finans sektörü açısından da çok önemli
- Yabancılara satışlar açısından da gayrimenkul değerleme son derece önemli
- Güven ve belirsizliğin olmadığı bir ekonomiye sahip olduğumuzda yurt dışından yatırımcıların daha çok gayrimenkul almaya geleceği kesin
- Gayrimenkulun fiyatını düşük gösterenlerle mücadele etmek zorundayız
- Teminat esaslı değerleme kılavuzu revize edildi ve marka değeri dikkate alındı
- Değer artış payı ile ilgili bir rehber hazırlanıyor
- Sektörel bağlantıyı ve paydaşları işbirliğine davet etmek gerekiyor
- Arsa maliyetlerinin düşürülmesi üzerine çok ciddi bir çalışma yapılması ve kriterlerin belirlenmesi gerekmekte
- Yabancılara gayrimenkul satışında en büyük Pazar ABD, Türkiye’ nin gayrimenkul satışlarından aldığı pay %3-4, hasılatta ise %10-12 arasında
- Uluslararası gayrimenkul satışında ilk 10 ülkeden biriyiz
- Geçen yıl 6 milyar dolar olan yabancılara gayrimenkul satışı güven ve ekonomik istikrar geliştirilirse 2023 yılında 10 milyar dolara kadar çıkabilir
- Türkiye’ den gayrimenkul alımının en büyük oranı %45 oranla yatırım amaçlı
- Konut üretilirken farklılık yaratılabilmesi gerekiyor, konutları üretirken teknolojik ve çevresel sürdürülebilirlik ön plana çıkacak
- Paris iklim anlaşması geliştiricileri özellikle karbon salımı düşük konutlar ve gayrimenkuller geliştirmeye itecek
- Konut ve gayrimenkul üretirken karbon salımının düşürülerek enerji verimliliğinin arttırılması özellikle ön plana çıkacak
- İnşaatlarda iş yapış şekilleri ve süreçler gelecek de değişecek ve hatta mahalle mütehhatliğinde bile sürdürülebilirlik son derece önemli olacak
- Yeşil binalar, çevresel sürdürülebilirlik ve insan sağlığı açısından önemli olduğu kadar bir felsefe ve paradigma değişikliği olarak karşımıza çıkmakta
- Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından geliştirilen YES-TR nin tabana yayılması ve kamu ve özel sektöre aktarılması ve bilinçlendirme son derece önemli
- Enerji verimliliğini arttıran ve karbon salımını azaltan firmaların ve projelerin devlet ve finans sektörü tarafından teşvik edilmesi gerekiyor
- Kentsel dönüşümde kamu ve özel sektör işbirliği açısından kullanarak çok önemli olan güven tesisini sağlamak önemli.
- Kentsel dönüşümde Gayrimenkul yatırım ortaklıklarının da diğer GYF lerin de devreye girmesi de oldukça önemli
- İngiltere de konut kredileri sürdürülebilirlik kriterlerine bağlandı, Türkiye’ de geliştirilmesi son derece önemli
- Ekonomik sürecin iyileştirilmesi ve daha düşük maliyetli konutlar üretilebilmesi için kentsel dönüşüm çok daha önemli hale gelecek
- Yeşil dönüşüm sağlanırsa ancak iklim değişikliği değişebilir ve sürdürülebilirlik sağlanabilir
- Kişi başı karbon salımı Türkiye’ de 5 ton civarında
- Türkiye’ de kentsel dönüşümün karbon salımı düşük ve enerji verimliliği yüksek binalardan oluşması gerekiyor
- Enerji açığını halledebilmemiz açısından da enerji verimliliği yüksek konutlar yapmamız gerekiyor
- Kentsel dönüşüm geleceğimiz o yüzden bu süreci çok doğru yönetmemiz gerekiyor
- Mortgage sisteminin geliştriilmesi gerekmekte o yüzden sistemimizi geliştirmemiz gerekiyor
- Dünyada ki en önemli konulardan bir karbon salımının azaltılması ve çevresel sürdürülebilirlik üzerinde yoğunlaşıyor
- İklim değişikliliğin en büyük çaresi karbon salımının azaltılması ve bunların projelere yansımasını sağlamak
- Karbon salımının azaltılması ve enerji verimliliğinin arttırılmasının üzerinde bir vizyona çıkılması önemli bir gelişme sağlayacaktır.
- Peyzaj alanlarının geliştirilmesi ve zemin kaplamalarında inovasyon çalışmaları gelişiyor, bunların tümü sürdürülebilirlik ve iklim değişikliği açısından son derece önemli
- Mevcut konut ve binaların yapımını karbon salımı düşük hale getiririrsek gelecek nesillere yaşanacak bir dünya bırakabiliriz
- Çevresel sürdürülebilirliğin içini boşaltmadan sürdürülebilir hale getirmeliyiz örneğin AB komisyonu 1.1 miyar Euroluk sürdürülebilirlik bütçesini onayladı
- Karbon satın alımı süreci başlayacağı için gayrimenkul geliştiriciler projelerinde ne kadar karbon azaltılırsa o kadar para kazanılabilecek
- Sürdürülebilir konut üretirken sürdürülebilir tarım, enerji yani şehirler yaratacak projeler üretmeliyiz
- İnşaat malzeme ürünleri karbon emisyonlarına göre değişecek
- Akıllı evlerin artmasıyla enerji verimliliğinin arttırılması gerekliliğinin ortaya çıkacağı ve tüketici nezninde değer göreceği bir sürece giriyoruz
- Yabancılara gayrimenkul pazarlama da dijitalleşmenin artacağı görülmekte
- Alternatif üretim yöntemleri kullanılarak çevresel sürdürülebilirlik sağlanabilir
- Mulkiyet.com ile özellikle yatırım yapmak isteyen yerli ve yabancı yatırımcılara dijital bir karar verme imkanı sağlanıyor
- BIM ile robotik göstergelerle projenin emarı çekilebiliyor
- Gayrimenkul sektöründe alıp da kullanabilecek insan kaynağının yetiştirilmesi son derece önemli
- Teknoloji kullanımı insana bağlı ve gençlere imkan sağlamak son derece önemli olacak
- Yeni yapılacak binalar değil geçmiş 20 yıl içerisinde yapılacak binalarda modernizasyon ve sürdürülebilirlik sıkıntısı Avrupa da ve Türkiye’ de çok fazla bunu yapmak isteyen proptech firmaları çok başarılı olacaklar
- Özellikle inşaat mühendislerinin dijital dünyada BIM eğitimlerine gitmeleri gerekiyor
- Gayrimenkulun tüm süreçlerinde teknolojinin çok öenemli olacağı görülmekte
- Proptech teknolojilerinin gelişimi ile entegre edilerek gayrimenkul sektörüne aktarılması çok daha önemli olacak
- Tapu süreçlerinin özellikle blokchain ile olabileceği bir sisteme ihtiyaç var
- Akıllı evlerle ilgili ev teknolojilerine çok büyük yatırımlar olacak
- Türkiye olarak enerji verimliliği önemli buna dönük gayrimenkul geliştirilmesi gerekmekte
- Akıllı şehirlere akıllı binalara yatırım yapan şirketlerin farklılaşacağı görülmekte
- Kitlesel fonlama modeli ile çok başarılı işler olabileceği görülüyor
- Verimliliği ve inovasyonu arttıracak teknolojiler ile projelerin geliştirilmesi gerekmekte
- Kamu ve özel sektör iş birliği ile bir finansman sistemi geliştirmek gerekmekte
- Veriye ve bilime dayanan gayrimenkul sektörü kurulması gerekiyor
- Yabancılara gayrimenkul satışında ve satış sonrası hizmetlerde entegrasyon yapılarak bir yazılım sistemi geliştirilmeli ve süreç performansı arttırılmalı
- Yabancılar için özel bir sigorta sistemi gerçek bir değerleme üzerine kurulmalı
- Yabancılara gayrimenkul satışında en çok Yunanistan ve Portekiz ile rekabet etmekteyiz
- Bakanlığın kuracağı bir sistemle yabancılara güvenli satış yapılabilmeli
- Yabancılara satış yapacak firmanın havuzdan seçimi çok adil olmalı
- Yabancılara gayrimenkul satışında hukuki sorun yaşanmaması için bir bir hukuk bürosunun danışmanlık yapması gerekli
- Tapu kadastronun yabancılara satışla ilgili işlemlere yönelmesi gerekmekte
- Yabancılara gayrimenkul satışlarında salt vatandaşlık işlemleri gibi görülmemesi gerekmekte
- Yabancıların gayrimenkul alımlarında değerleme kadar hukuki işlemlerinde süreçlerin içine alınması gerekmekte
- Mülk yönetimi şirketlerinin yabancıların mülklerinin yönetimi konusunda da uzmanlaşması acil gerekmekte
Not : Zirve de konuşmacılar tarafından aktarılan ve altı çizilmesi gereken noktalar belirlenmiş ve zirve sonuç bildirgesi buna göre oluşturulmuştur.
Dr. Haldun ERSEN
Management Plus Genel Müdürü